yazılım çeşitleri

Yazilim cesitleri ve metodlari tek degildir. Bir metodu ogrenerek butun problemleri cozeceginizi sanmayin. Kariyerimiz boyunca "Rational Metodu", "Extreme Metodu" ogrenip Istanbul'u fethedecigini zanneden cok programci tanidik. Bu metodlar, her turlu yazilim problemine deva olacaklarini reklam ederler, fakat degisik yazilim problemlerinin ve cozumlerinin ne oldugunu bilmezseniz, hangi metodu ogrenirseniz ogrenin, basariya ulasamazsiniz.

Ana software "problem alanlarini" sayalim..

Internet "site" programlari.
"Anlik" calismasi gereken programlar.
Gunluk, "toplu" halde calisabilen programlar.
Gorsel Programlar
Butun bu problemlerin kendine gore "teknolojik" cozumleri vardir. Mesela, veri tabani paket programiniz Oracle; yani SQL dili kullanabileceginiz bir paket. Musteriniz dedi ki: "Bana oyle bir progrem yazki, her gun ABC kayitlarini isleyip XYZ kayidi haline getirsin. Ne kadar cabuk yapabilirse o kadar iyi. Sadece islesin. Gorsel falan hic bir sey istemem."

Yukaridaki program 'gunluk' program kategorisine girer. Boyle programlar surekli 'uyanik' durmak zorundadir, ve isleyecek veri beklerler. Sanki ac bir hayvan gibidirler, veri buldugu anda yerler. Yoksa gelmesini beklerler. Gorsel program orasina burasina klik edilsin diye bekler, o yuzden daha degisik programlama gerektirir.

Anlik programlarin degisik ihtiyaclari vardir. Mesela bir uzay mekigini kontrol eden, ya da son model arabanizda benzin pompasini ayarlayan program, anlik programdir. 1~2 milisaniye arasinda karar vermesi gerekir, o yuzden kod ona gere yazilir. Bilgisayarlar tabii ki herseyi yapabilecekleri kadar hizli yapmaya ugrasirlar, fakat birden fazla, ayni anda islem gerektiren olaylar oluyorsa, belki bazi seylerin birbirini beklemesi gerekebilir. Mesela benzin pompasi dogru olcude benzin vermekle gorevlidir, ama ayni anda fren sinyallerini dinleyen bir bolumude vardir. Fren sinyali geldigi anda herseyi birakmasi mecburdur. Bunlar "anlik" program problemleridir. Gunluk programlarin problemleri yukarida gordugunuz gibi degisik.

Site programlari bir baska hikaye: Internet siteleri ayni anda birden fazla kisiye hizmet versin diye yazilir. Yani, ayni anda degisik kullanicilara hizmet verir, ama bu isler aslinda birbirinin kopyasidir, ve kullanicilar birbirlerini "aninda" etkileyemezler. "Anlik" program kategorisine bu yuzden benzemesine ragmen, aslinda cok ayri bir metod gerektirirler. Mesela amazon.com sitesine girdiniz, uye oldunuz, kitap satin aldiniz. Fakat ayni anda, amazon.com sitesinde ayni islemleri yapan belki binlerce kullanici vardir. O kullanicilarin yaptiklari sizi etkilemez, herkes sanki kendi odasinda, izole bir sekilde isini yapmaya ugrasir. Bu tip programlar "kapasite" icin yazilirlar, problemler veri tabanina daha hizli erisim, sayfa hizli yukleme gibi seyler etrafinda doner. Son zamanin Internet Java paketleri, sanki siteleri bir kisi icin yaziyormus gibi yardim eder size; ondan sonra kopya kagidindan cikarmis gibi 10,000 kisi icin ayni kodu kullanabilirsiniz.

Gorsel programlar Windows programlari gibidir. Unlu windows 'fal' oyunu bir gorsel programdir. Klik edilebilen nesneler vardir, bu nesnelerin bazilari her zaman kliklenemez, kullanici hatasi verilir bu zamanlarda, yada kullanici o isi yapamaz. Bu tip programlarin temelinde bir 'hadise/vaka dongusu' vardir. Bir gorsel hadise oldugu anda, (nesne uzerine klik) hadise icin yapilan gorevler teker teker, onceden programa kayitlanir. Bu stili ilginc yapan, programi tamamen 'gorsel hadiseler' uzerine kurulmasidir. Oteki tip programlarda sanki duz bir sira yoktur. 'Su olursa sunu yap, bu olursa bunu yap' seklinde programlardir.YAZILIM TÜRLERİ VE ÖNEMİ
Bilgisayarı harekete geçiren programlara YAZILIM denir. Donanıma komutlar vermek için yazılım kullanılır. Bilgisayarlarda, DİZGE YAZILIMI ve UYGULAMA YAZILIMI olmak üzere iki tür yazılım mevcuttur.

DİZGE YAZILIMLARI, bilgisayar üreticisi tarafından hazırlanmış, işlemler arasındaki denetimleri, programların çevrilmesini sağlayan ve her işletim sırasında kullanılan yazılımlardır. Kısacası, bilgisayarın işletimini sağlayan yazılımlardır. Dizge yazılımları, her bilgisayar dizgesinin kendine özgü özellikte olmasına karşın, uygulama yazılımları genellikle farklı bilgisayarlarda kullanılabilecek biçimde hazırlanır.

MAKİNA DİLİ, ASSEMBLER DİLİ VE İŞLETİM SİSTEMLERİ YAZILIMLARI
MAKİNA DİLİ
Bilgisayarın doğrudan ve hemen işlem yapmasını sağlayan komutlardan oluşan bir programlama dilidir.

ASSEMBLY DİLİ
Makine dilinin, ikili sayı sistemindeki , komut kodlarının kısaltılmış sözcük ve simgelerden oluşan karşılıklarıdır.

İŞLETİM SİSTEMİ YAZILIMI
Bilgisayarı harekete geçiren kullanıcı ile işletimi sağlayan yazılımlardır. İşletim sistemi yardımıyla , kullanıcı bilgisayardan, kelime işlem , veri tabanı gibi uygulama programlarını çalıştırmasını, çalışmalarını disk veya disket ortamına saklamasını , yazıcıdan çıktı almasını ve bir takım işler istenebilir.

PROGRAMLAMA DİLLERİ
Programlama dilleri, insan ve bilgisayar arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla çalışmaktadırlar. Bir hücrede akım bulunması hali (1) ve bulunmaması hali (0)sayılmaktadır. Bu nedenle bilgisayara kayıt , ikili, sekizli, onaltlı ve otuzikili sistemler ile yapılmaktadır. Bilgisayar kullanımının artması ile ihtiyaçlara göre programlama dilleri geliştirilmiştir.
Bunlar; ilk olarak makine dili , assembly dili daha sonra;

FORTRAN:Karmaşık aritmetik işlemlerinin gerçekleştirilmesi matematik gösterimlerin ve işlemlerin yapılabilmesi nedeniyle mühendislik ve bilimsel çalışmalarda kullanılmaktadır.

COBOL: Dosya düzenleme, kayıt işlemlerine, çizelge ve rapor düzenlemesine uygunluğu nedeniyle ticaret ve işletme konularındaki bilgi işlem uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
BASIC VE ALGOL: Programlamayı öğretmek için kullanılmaktadır.
C, PASCAL: Mühendislik, bilimsel ve sistem programlama için her boyuttaki bilgisayarda kullanılmaktadır.
Ayrıca özel amaçlı programlama dilleri, kullanıcı menüsü tarafından yönlendirilen ve veri tabanı ile bilgi işletiminde olan veri sözlüğü, veri giriş formları, raporlar ve işletim sisteminden oluşan bilgisayar dilleri kullanılmaktadır.

EDİTÖR: Bir dosya yaratarak, bu dosyayı kullanarak herhangi bir program, metin yazmak; bu program veya metin üzerinde düzeltme, silme veya metin düzenlemek için kullanılan bir yazılım çeşididir.

DERLEYİCİLER VE YORUMLAYICILAR
Her dilin makine diline çevrilmesinde kullanılan, kendine özel bir ‘DERLEYİCİSİ’ veya ‘YORUMLAYICISI’ vardır. Derleme işlemi esnasında varsa programdaki yazılım hataları listelenir. Mantık hataları yazılım hataları düzeltildikten sonra saptanabilir. Yorumlayıcılarda derleyiciler gibi kaynak programı makine diline çevirir. Yorumlayıcılar tüm programı bir defada çevirmek yerine, işlem sırası gelen satırları çevirerek işleme koyarlar. Yorumlayıcıların derleyicilere göre avantajı, kaynak programı tümü bitmemiş olsa bile bir yere kadar çalıştırmasıdır. Dezavantajları ise; bilgisayar kaynaklarını derleyiciler kadar etkin kullanamamaları ve programı her çalışmada baştan çevirmeleridir. Bilgisayarlar bu çevirimlerinde EBCDIC ve ASCII kodlama sistemlerinden yararlanırlar.

İŞLETİM SİSTEMİ
En küçük bilgisayarlardan en büyük bilgisayara kadar çalışan programlar , bir işletim sistemine ihtiyaç duyarlar. Bunun için işletim sistemleri ana belleğe yerleştirilmelidir. Bilgisayar ilk açıldığı zaman otomatik olarak yan bellekteki işletim sistemi ana belleğe yüklenir.

İŞLETİM SİSTEMİNİN BİLGİSAYARLA OLAN İLİŞKİLERİ
İşletim sistemi genel olarak;
-Kullanıcı ile donanım arasında bir köprüdür.
-Karmaşık işlemlerin belirli bir sırada yapılmasını sağlayan bir trafik polisidir.
-Ana bellek ve giriş çıkış birimleri gibi bilgisayar kaynaklarının kullanıcılar tarafından paylaşılmasını sağladığı için kaynak organizatörüdür.
-Kullanıcıya alt düzeydeki donanım işleyişini hissettirmeyerek kullanıcıya daha yakın bir ortam hazırlar.

İŞLETİM SİSTEMİ ÇEŞİTLERİ
CP/M (CONTROL PROGRAM FOR MICROCOMPUTERS,mikro bilgisayarlar için kontrol programı)
DOS (DISC OPERATING SYSTEM)
UNIX (ÇOK KULLANICILI İŞLETİM SİSTEMİ)
OS/2 (OPEATING SYSTEM/2,İŞLETİM SİSTEMİ/2)